زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

حکم اکراه (قرآن)





در این مقاله آیات مرتبط با حكم اكراه‌ معرفی می‌شوند.


۱ - رفع تکلیف مکره



برداشته شدن تکلیف و مؤاخذه، در صورت اکراه:
۱. مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ.
۲. ... وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

۲ - اكراه بر پرداخت زكات‌



جواز اكراه مردم به پرداخت زکات، از سوى امام مسلمانان:
خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً ... از امام صادق علیه‌السلام روايت شده است: امام، مردم را مجبور مى‌كند كه از اموال آنان زکات گرفته شود، زيرا خداى- عزّوجلّ- فرموده: از اموال آنان صدقه بگير.

۳ - اكراه بر دين‌



روا نبودن اجبار و اکراه مردم بر دین:
۱. لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ‌ ....
۲. وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعاً أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ.

۴ - اكراه بر زنا



حرام بودن اکراه کنیزان عفیف بر زنا:
... وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا ....

۵ - اكراه بر كفر



جواز اظهار کفر از سوى مؤمن، در صورت اجبار او به آن:
مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ.

۶ - اكراه در معاملات‌



اکراه در معاملات، موجب بطلان آن:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ‌ ... طبق آيه ياد شده، تصرّف در مال ديگران تنها در صورتى صحيح است كه تجارت و از روى رضایت باشد بنابراين معامله‌اى كه رضايت در آن نباشد بلكه هر دو يا يكى مکره باشند معامله صحيح نخواهد بود مگر اين كه پس از وقوع معامله اكراهى رضايت و اجازه حاصل شود.

۷ - اكراه زنان‌




۷.۱ - به دست آوردن مهریه


عدم جواز اکراه زنان، با هدف به دست آوردن مهریّه پرداخت شده به آنان:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ‌ ... وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ....

۷.۲ - تصرف ارثیه


مشروع نبودن اكراه زنان بر عدم ازدواج، براى تصرّف ارثیّه آنها:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ كَرْهاً ....

۷.۳ - عدم ازدواج با همسران قبل


عدم جواز اكراه زنان مطلّقه بر ازدواج نكردن با شوهران قبلى خود:
وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَ‌ فَلا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْواجَهُنَّ إِذا تَراضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ‌ ....

۷.۴ - واگذاشتن مهریه


جواز اكراه زنان، براى واگذاشتن مهريّه خود، در صورت ارتکاب فحشا از سوى آنان:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ‌ ... وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ....

۸ - اكراه مديون‌




۸.۱ - اکراه بدهکار غیرمتمکن


عدم جواز اکراه بدهکار غير متمكّن، براى پرداخت بدهی خود:
وَ إِنْ كانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‌ مَيْسَرَةٍ وَ أَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ.

۸.۲ - اکراه مدیون متمکن


جواز اکراه مدیون متمكّن از سوى طلبکار، براى پرداخت بدهى خود:
وَ إِنْ كانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‌ مَيْسَرَةٍ وَ أَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. از مفهوم آيه كه مى‌گويد: اگر متمكّن نبود مهلت دهيدمى‌توان استفاده كرد كه در صورت تمكن مى‌شود او را به ادای دین، حتّى اجبار هم كرد.

۹ - پانویس


 
۱. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۶.    
۲. نور/سوره۲۴، آیه۳۳.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۱۰۳.    
۴. مغربی تمیمی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۲۵۳.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۲۵۶.    
۶. یونس/سوره۱۰، آیه۹۹.    
۷. نور/سوره۲۴، آیه۳۳.    
۸. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۶.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۲۹.    
۱۰. ر. ك: سیوری، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان، ج ۲، ص ۳۴.    
۱۱. نساء/سوره۴، آیه۱۹.    
۱۲. نساء/سوره۴، آیه۱۹.    
۱۳. بقره/سوره۲، آیه۲۳۲.    
۱۴. نساء/سوره۴، آیه۱۹.    
۱۵. بقره/سوره۲، آیه۲۸۰.    
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۲۸۰.    


۱۰ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۱۸۶، برگرفته از مقاله «حکم اکراه».    


رده‌های این صفحه : آیات الاحکام | اکراه | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.